Audiodeskrypcja - "obraz słowem malowany"
Opracowanie mgr Barbara Szymańska

Audiodeskrypcja, jako werbalny opis treści wizualnych otwiera przed osobami niewidomymi i słabowidzącymi nowe możliwości. Otwiera „drzwi do sztuk wizualnych”, które dotąd były „zamknięte”. Werbalny opis obrazu filmowego przekłada jego cząstkowe elementy inscenizację, scenografię, grę aktorów, kostiumy, barwy i światło na słowa, dzięki czemu również osoby z problemami wzroku mogą czerpać przyjemność z oglądania filmu.
Jedną z tych osób, których praca stanowi kluczowy element na etapie przygotowania audiodeskrypcji, jest deskryptor. To jego rolą jest przygotowanie skryptu do filmu w taki sposób by odbiór obrazu filmowego przez widzów niewidomych i słabowidzących był zrozumiały. Tworzenie audiodeskrypcji i jej zastosowanie uwarunkowane jest zarówno znajomością jej fundamentalnych zasad generujących wysoką jakość, ale także rozumieniem idei audiodeskrypcji. Deskryptor nie opowiada fabuły filmu, lecz opisuje wizualne elementy kompozycji obrazu filmowego z punktu widzenia neutralnego i obiektywnego narratora. Nie interpretuje, nie ocenia, lecz opisuje jedynie to, co widzi na obrazie. Umożliwia tym samym słuchaczom konstruowanie własnych wniosków. Nieodzowna przy tym jest umiejętność świadomej i aktywnej obserwacji, ale także uważność i koncentracja na najważniejszych elementach, które tworzą dane wydarzenie, składają się na konkretną scenę. Ze względu na ograniczony czas na przekazanie obrazu konieczna jest selekcja i wybór tego, co najbardziej istotne i ważne, tego co nieodzowne do zrozumienia i czerpania przyjemności z oglądania filmu. W tym kontekście należy także zwrócić uwagę na trafność sformułowań i precyzję komunikatu. Posługując się obrazowym, plastycznym i barwnym językiem deskryptor przekazuje wizualną informację w dopuszczalnym czasie w przerwach między dialogami. Opis nie wypełnia jednak każdej dostępnej przerwy, nie przedstawia motywacji ani zamiarów przedstawionej w filmie postaci, nie charakteryzuje znanych dźwięków. Pozwala w ten sposób niewidomym i słabowidzącym widzom usłyszeć emocje w głosach aktorów, wsłuchać się w dźwiękowe tło obrazu. Audiodeskryptor czyta skrypt w trakcie trwania seansu dostosowując intonację głosu oraz sam opis do prezentowanej w danej chwili sceny, dialogów oraz motywów dźwiękowych.
Na podkreślenie zasługuje również to, iż audiodeskrypcja jest podstawową formą integracji. Zastosowanie audiodeskrypcji w kinie, dostarczanie opisów przez bezprzewodową słuchawkę, pozwala niewidomym i słabowidzącym widzom usiąść wśród widzącej widowni i na takich samych prawach uczestniczyć w ogólnodostępnym seansie filmowym.
Dzięki audiodeskrypcji również osoby niewidome i słabowidzące mogą wreszcie zacząć w pełni uczestniczyć w kulturze w której żyją.